Εξουσία και Covid-19

Ενδιαφέρον άρθρο του διευθυντή της Le Monde Diplomatique

Ο καθημερινός βομβαρδισμός των πολιτών με εκφοβιστικές (και συχνά αντιφατικές) οδηγίες και απαγορεύσεις, η αναστολή θεμελιωδών ελευθεριών και ο ακρωτηριασμός κοινωνικών δικαιωμάτων είναι τα θέματα που απασχολούν τον διευθυντή της Le Monde Diplomatique στο τελευταίο τεύχος της, που μόλις κυκλοφόρησε. Το παραθέτω ολόκληρο, μεταφρασμένο, κρίνοντας ότι έχει πολλά να πει και στο ελληνικό κοινό.

Είμαστε όλοι παιδιά

Του Serge Halimi

Για μία ακόμη φορά, ο κόσμος των ισχυρών κινδυνεύει να καταρρεύσει, αλλά δεν είμαστε εμείς εκείνοι που το προκάλεσαν. Στη Γαλλία, γίνεται λόγος για το οικονομικό και κοινωνικό πρόγραμμα του Εθνικού Συμβουλίου της Αντίστασης την επαύριον του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όπως και για τις κοινωνικές κατακτήσεις και τα μεγάλα έργα την περίοδο του New Deal του Φραγκλίνου Ρούζβελτ. Καλό θα ήταν να θυμηθούμε, όμως, ότι πολλοί Μακί[1]έμειναν ένοπλοι μετά την Απελευθέρωση και στους δρόμους των πόλεων ένας ολόκληρος λαός προσδοκούσε το πέρασμα «από την Αντίσταση στην Επανάσταση». Αυτό ήταν, άλλωστε, το σύνθημα μιας εφημερίδας της εποχής που άκουγε στο όνομα Combat[2]. Όσο για τις ΗΠΑ, ο Ρούζβελτ κατάφερε να πείσει ένα τμήμα των αμερικάνικων επιχειρηματικών ελίτ, τη δεκαετία του 1930, ότι διέτρεχαν τον κίνδυνο να δουν τον αγαπημένο τους καπιταλισμό να ανατρέπεται από ένα κύμα εργατικών εξεγέρσεων και κοινωνικού χάους. Επομένως, όφειλαν να δεχτούν κάποιους συμβιβασμούς.

Τίποτα από αυτά δεν ισχύει σήμερα. Οι άνθρωποι υφίστανται εγκλεισμό, αντιμετωπίζονται σαν να ήταν παιδιά, μουδιασμένοι και τρομοκρατημένοι από τον ασταμάτητο καταιγισμό φοβικών ειδήσεων, έτσι ώστε να γίνουν παθητικοί θεατές, εκμηδενισμένοι πολίτες. Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης αδειάζει τους δρόμους. Δεν υπάρχουν πια ούτε Κίτρινα Γιλέκα στη Γαλλία, ούτε Hirak[3] στην Αλγερία, ούτε διαδηλώσεις στη Βαρκελώνη και τη Βηρυτό. Σαν το παιδί που τρομάζει από τον κεραυνό, καθένας μας περιμένει να μάθει τη μοίρα που του επιφυλάσσει η εξουσία. Γιατί η εξουσία είναι εκείνη που διαχειρίζεται τα νοσοκομεία, τις μάσκες, τα τεστ. Γιατί η εξουσία είναι εκείνη που μας δίνει επιδοτήσεις, ώστε να τα βγάλουμε πέρα για κάποιες εβδομάδες. Γιατί είναι η εξουσία εκείνη που θα αποφασίσει αν έχουμε το δικαίωμα να βγούμε- ποιοι, πότε, με ποιους;- από τα σπίτια μας. Η εξουσία είναι πλέον τα πάντα. Ο γιατρός και ο εργοδότης μας, αλλά και ο δικαστής μας, που θα αποφασίσει τις ποινές για τις παραβιάσεις της καραντίνας. Γιατί λοιπόν να εκπλαγούμε που 37 εκατομμύρια Γάλλων- ρεκόρ όλων των εποχών, διπλάσιοι από εκείνους που παρακολουθούν τον τελικό του Μουντιάλ- παρακολούθησαν το διάγγελμα του προέδρου της Δημοκρατίας στις 13 Απριλίου, το οποίο μεταδόθηκε ταυτόχρονα από 13 κανάλια; Τι άλλο θα μπορούσαν να κάνουν, άραγε, εκείνο το βράδυ;

Η παραζάλη ενισχύεται από το γεγονός ότι ούτε η ίδια η εξουσία φαίνεται να ξέρει κατά πού βαδίζει. Οι αποφάσεις της είναι υποχρεωτικές, παρότι συχνά αντιφάσκουν. Οι μάσκες; Όταν δεν ήταν διαθέσιμες, μας έλεγαν ότι δεν χρησιμεύουν σε τίποτα, αυτό είναι βέβαιο. Όταν έγιναν διαθέσιμες, άλλαξαν τροπάριο και μας είπαν ότι είναι πολύ χρήσιμες, μπορεί να σώσουν ζωές. Η «κοινωνική αποστασιοποίηση» επιβάλλεται, αλλά η απόσταση ασφαλείας αυξάνεται κατά 50% όταν ένας Γάλλος πάει στο Βέλγιο ή διασχίζει το Ρήνο, ενώ διπλασιάζεται στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού. Αύριο θα μας πουν ποιες ηλικίες και ποιοι σωματότυποι θα απαγορεύεται επ’ αόριστον να βγουν από τον εγκλεισμό. Τα πράγματα ήταν καλύτερα τον παλιό καιρό, όταν μας έλεγαν γέρους και χοντρούς, παρά σήμερα, που μας χαρακτηρίζουν «υπέρβαρους ηλικιωμένους», αλλά μας στερούν την ελευθερία. Στο μεταξύ, περιμένουμε ακόμη να μάθουμε γιατί οι μαθητές έπαψαν να θεωρούνται επικίνδυνοι για μετάδοση του ιού στους δασκάλους τους που πλησιάζουν τη συνταξιοδότηση, ενώ οι ηλικιωμένοι καλούνται να συνεχίσουν να κρατούν αποστάσεις από τα εγγόνια τους.

Κάποια μέρα, θα ξαναγίνουμε ενήλικοι. Ικανοί να κατανοήσουμε τον κόσμο γύρω μας και να επιβάλουμε άλλες επιλογές, συμπεριλαμβανομένων εκείνων  που αφορούν την οικονομία και την κοινωνία. Επί του παρόντος, υπομένουμε τα χτυπήματα χωρίς να μπορούμε να απαντήσουμε. Μιλάμε, αλλά κανείς δεν μας ακούει, και το ξέρουμε.  Από εδώ τούτη η πνιγηρή ατμόσφαιρα, τούτος ο θυμός που δεν βρίσκει διέξοδο. Το μπαρούτι περιμένει τον σπινθήρα.  Μετά από τα παιδικά χρόνια, έρχεται η ηλικία της αχαριστίας και της εξέγερσης.

---

[1] Γάλλοι αντιστασιακοί

[2] Μάχη στα ελληνικά. Ιστορική εφημερίδα της γαλλικής Αντίστασης, που συνέχισε να κυκλοφορεί μέχρι το 1974.  Ανάμεσα στις προσωπικότητες που συνέβαλαν στην έκδοση ήταν οι Αλμπέρ Καμύ, Ζαν- Πολ Σαρτρ, Αντρέ Μαλρώ, Ρεϊμόν Αρόν κ.α.

[3] To “Κίνημα των Χαμόγελων» που ξέσπασε τον Φεβρουάριο του 2019 και σφράγισε όλη τη χρονιά.

Πηγή: Πέτρος Παπακωνσταντίνου - ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ