Η πανδημία COVID-19 έδειξε πώς οι κοινωνίες δεν εκτιμούν δεόντως και έμπρακτα τους βασικούς εργαζόμενους, καθώς και τη σημασία της παροχής σε αυτούς τους εργαζόμενους επαρκών αμοιβών και αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας.
ΓΕΝΕΥΗ 15-03-23:
Οι χώρες πρέπει να βελτιώσουν τις συνθήκες εργασίας και τις αποδοχές των βασικών εργαζομένων – οι οποίοι ήταν απαραίτητοι κατά τη διάρκεια της κρίσης COVID-19 – ώστε να αντικατοπτρίζουν πλήρως τη συμβολή τους στην κοινωνία και τη σημασία τους στην καθημερινή λειτουργία των οικονομιών, αναφέρει νέα έκθεση της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ).
Η έκθεση, «Παγκόσμιες Κοινωνικές και Εργασιακές Προοπτικές 2023- Η αξία της βασικής εργασίας» , υπογραμμίζει το βαθμό στον οποίο οι οικονομίες και οι κοινωνίες εξαρτώνται από τους βασικούς εργαζόμενους, αλλά και το πόσο αυτοί υποτιμώνται. Οι κακές συνθήκες εργασίας των βασικών εργαζομένων επιδεινώνουν το φαινόμενο της διαρκούς αντικατάστασης μισθωτών με νέους, καθώς και την έλλειψη εργατικού δυναμικού, θέτοντας σε κίνδυνο την παροχή βασικών υπηρεσιών. Οι βελτιώσεις στις συνθήκες εργασίας και οι μεγαλύτερες επενδύσεις στα επισιτιστικά συστήματα, στην υγειονομική περίθαλψη και σε άλλους βασικούς τομείς είναι απαραίτητες για την οικοδόμηση οικονομικής και κοινωνικής ανθεκτικότητας απέναντι σε κρίσεις, αναφέρει η έκθεση.
Οι βασικοί εργαζόμενοι μπορούν να βρεθούν σε οκτώ κύριες επαγγελματικές ομάδες που καλύπτουν την υγεία, τα συστήματα τροφίμων, το λιανικό εμπόριο, την ασφάλεια, την καθαριότητα και την υγιεινή, τις μεταφορές, τα χειρωνακτικά και τα τεχνικά και υπαλληλικά επαγγέλματα.
Στις 90 χώρες όπου υπήρχαν διαθέσιμα στοιχεία, το 52% του συνόλου της απασχόλησης γίνεται από βασικούς εργαζόμενους, αν και στις χώρες υψηλού εισοδήματος, όπου οι οικονομικές δραστηριότητες είναι πιο διαφοροποιημένες και ποικίλες, το ποσοστό είναι χαμηλότερο (34%).
Κατά τη διάρκεια της κρίσης COVID-19 οι βασικοί εργαζόμενοι υπέστησαν συνολικά υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας από ό,τι το υπόλοιπο εργατικό δυναμικό. Μεταξύ των διαφόρων κατηγοριών βασικών εργαζομένων τα ποσοστά θνησιμότητας διέφεραν- για παράδειγμα, στις χώρες με διαθέσιμα στοιχεία, οι εργαζόμενοι στις μεταφορές είχαν υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας από τους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας. Τα ευρήματα αποκαλύπτουν τη σημασία της προστασίας της επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας (ΕΑΥ), καθώς και τη μεγαλύτερη ασφάλεια που συνδέεται με την δηλωμένη εργασία, καθώς και με τη συλλογική εκπροσώπηση των μισθωτών.
Χαμηλότεροι μισθοί, περισσότερες ώρες εργασίας και άλλα ελλείμματα στις συνθήκες εργασίας
Σε ολόκληρο τον κόσμο το 29% των βασικών εργαζομένων αμείβεται χαμηλά (όπου ως χαμηλή αμοιβή ορίζεται ο μισθός που είναι μικρότερος από τα 2/3 του ωριαίου διάμεσου μισθού). Κατά μέσο όρο, οι βασικοί εργαζόμενοι κερδίζουν 26% λιγότερο από τους άλλους εργαζόμενους, ενώ μόνο τα 2/3 αυτής της διαφοράς οφείλονται στην εκπαίδευση και την εμπειρία. Στα συστήματα τροφίμων, το ποσοστό των χαμηλά αμειβόμενων βασικών εργαζομένων είναι ιδιαίτερα υψηλό, 47%, και στον τομέα της καθαριότητας και της υγιεινής είναι 31%.
Οι τομείς αυτοί απασχολούν μεγάλο ποσοστό μεταναστών, ιδίως στις χώρες υψηλού εισοδήματος.
Σχεδόν ένας στους τρεις βασικούς εργαζόμενους εργάζεται με σύμβαση ορισμένου χρόνου, αν και υπάρχουν σημαντικές διαφορές ανά χώρα και τομέα. Στη βιομηχανία τροφίμων το 46% εργάζεται με προσωρινή απασχόληση. Ένας στους τρεις εργαζόμενους σε χειρωνακτικά επαγγέλματα και στον τομέα της καθαριότητας και της υγιεινής, είναι με συμβάσεις ορισμένου χρόνου.
Οι εργασίες καθαρισμού και ασφάλειας συνήθως ανατίθενται σε εξωτερικούς συνεργάτες (outsourcing), ενώ άλλα βασικά επαγγέλματα στελεχώνονται συνήθως με εργαζόμενους μέσω εταιριών προσωρινής απασχόλησης. Αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα στις αποθήκες και όλο και περισσότερο στην υγειονομική περίθαλψη.
Περισσότερο από το 46% των βασικών εργαζομένων σε χώρες με χαμηλό εισόδημα εργάζονται ιδιαίτερα πολλές ώρες. Οι πολλές ώρες εργασίας είναι πιο συνηθισμένες στις μεταφορές, όπου σχεδόν το 42% των βασικών εργαζομένων σε όλο τον κόσμο εργάζονται περισσότερες από 48 ώρες την εβδομάδα. Ένα σημαντικό ποσοστό των βασικών εργαζομένων σε όλο τον κόσμο έχει επίσης μη τακτικό και προβλέψιμο ωράριο ή μικρό ωράριο.
Σχεδόν το 60% των βασικών εργαζομένων στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος στερούνται κάποιας μορφής κοινωνικής προστασίας. Στις χώρες με χαμηλό εισόδημα η κοινωνική προστασία είναι ελάχιστη και φτάνει μόνο στο 17% των βασικών εργαζομένων. Η εικόνα είναι ακόμη πιο κακή για τους αυτοαπασχολούμενους βασικούς εργαζόμενους στις περισσότερες αναπτυσσόμενες χώρες, καθώς δεν έχουν σχεδόν καθόλου κοινωνική προστασία.
Εξασφάλιση αξιοπρεπούς εργασίας
«Οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, οι ταμίες των σούπερ μάρκετ, οι διανομείς, οι ταχυδρομικοί υπάλληλοι, οι ναυτικοί, οι καθαριστές και άλλοι που προμηθεύουν τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης συνέχισαν να εκτελούν τις εργασίες τους, μέρα με τη μέρα, ακόμη και στο αποκορύφωμα της πανδημίας, συχνά με μεγάλο προσωπικό κίνδυνο», δήλωσε ο γενικός διευθυντής της ΔΟΕ, Gilbert F. Houngbo. «Η αναγνώριση των βασικών εργαζομένων σημαίνει να διασφαλίσουμε ότι λαμβάνουν επαρκή αμοιβή και εργάζονται σε καλές συνθήκες. Η αξιοπρεπής εργασία αποτελεί στόχο για όλους τους εργαζόμενους, αλλά είναι ιδιαίτερα κρίσιμη για τους βασικούς εργαζόμενους, οι οποίοι παρέχουν ζωτικής σημασίας αγαθά και υπηρεσίες τόσο σε καλές όσο και σε κακές εποχές».
Για να εξασφαλιστεί η συνέχεια των βασικών υπηρεσιών κατά τη διάρκεια μελλοντικών πανδημιών ή άλλων σοκ, όπως οι φυσικές καταστροφές, η έκθεση συνιστά μεγαλύτερες επενδύσεις στις φυσικές υποδομές, την παραγωγικότητα και τους ανθρώπινους πόρους των βασικών τομέων. Η υποεπένδυση, ιδίως στα συστήματα υγείας και διατροφής, συμβάλλει σε ελλείμματα αξιοπρεπούς εργασίας που υπονομεύουν τόσο την κοινωνική δικαιοσύνη όσο και την οικονομική ανθεκτικότητα. Μεταξύ άλλων συστάσεων, η έκθεση ζητεί:
- Διασφάλιση ότι τα συστήματα επαγγελματικής υγείας και ασφάλειας καλύπτουν όλους τους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας και όλους τους εργαζόμενους, με σαφή προσδιορισμό των καθηκόντων και των δικαιωμάτων, μέσω του κοινωνικού διαλόγου και της συνεργασίας μεταξύ της κυβέρνησης και των κοινωνικών εταίρων.
- Βελτίωση των αμοιβών για την αντιστάθμιση της υποεκτίμησης των βασικών εργαζομένων και τη μείωση του μισθολογικού χάσματος μεταξύ βασικών και μη βασικών εργαζομένων, μεταξύ άλλων μέσω διαπραγμάτευσης ή θεσμοθετημένων κατώτατων μισθών.
- Εγγύηση ασφαλών και προβλέψιμων ωρών εργασίας μέσω κανονιστικών ρυθμίσεων, συμπεριλαμβανομένων των συλλογικών διαπραγματεύσεων.
- Προσαρμογή των νομικών πλαισίων ώστε όλοι οι εργαζόμενοι, ανεξάρτητα από το καθεστώς απασχόλησης και τις συμβατικές ρυθμίσεις τους, να καλύπτονται από την κοινωνική προστασία, ιδίως την άδεια ασθενείας με αποδοχές.
- Βελτίωση της πρόσβασης στην κατάρτιση, ώστε οι βασικοί εργαζόμενοι να μπορούν να εκτελούν την εργασία τους αποτελεσματικά και με ασφάλεια.
Η έκθεση περιγράφει ένα πλαίσιο μέτρων, που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι χώρες, στο πλαίσιο μιας διαδικασίας κοινωνικού διαλόγου, για να εντοπίσουν τα κενά στην αξιοπρεπή εργασία και την οικονομική ανθεκτικότητα όσον αφορά τους βασικούς εργαζόμενους και τις βασικές υπηρεσίες τους και να αναπτύξουν μια εθνική στρατηγική για την αντιμετώπισή τους μέσω ενισχυμένων πολιτικών και επενδύσεων.
~Πηγή:
https://www.ilo.org/global/about-the-ilo/newsroom/news/WCMS_871619/lang–en/index.htm
~ Σύνδεσμος για την έκθεση:
https://www.ilo.org/digitalguides/en-gb/story/weso2023-key-workers
~Mετάφραση: Σωτήρης Γούλας, συνεργάτης της δικηγορικής εταιρίας «Γιάννης Καρούζος & Συνεργάτες»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου